Bezpieczne posługiwanie sie ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
INFORMATOR
Bezpieczne postępowanie
z cieczami kriogenicznymi
Linde Gaz Polska Sp. z o.o.
Tłumaczył i uzupełniał : mgr inż. Robert Stefaniak.............................
Sprawdził : ........................................................................................
Autor:
Robert Stefaniak
Ostatnio zmieniane:
01-10-11
Wydanie:
9.0
BEZPIECZNE POSŁUGIWANIE SIĘ CIECZAMI KRIOGENICZNY-
MI
INFORMATOR
BEZPIECZNE POSŁUGIWANIE SIĘ CIECZAMI KRIOGENICZNYMI
Strona 1
Spis treści :
1. CIECZE KRIOGENICZNE W OGÓLNOŚCI
2
2. ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA
3
2.1
ZRANIENIA WYWOŁANE PRZEZ ZIMNO
3
2.2
DZIAŁANIE DUSZĄCE
4
2.3
ROZERWANIE RUR
5
2.4
ZATKANIA PRZEZ KORKI LODOWE
5
3. UBIORY OCHRONNE
6
4.
POŻARY I GROŹBA WYBUCHU
6
Autor:
Robert Stefaniak
Ostatnio zmieniane:
01-10-11
Wydanie:
3.0
BEZPIECZNE POSŁUGIWANIE SIĘ CIECZAMI KRIOGENICZNY-
MI
INFORMATOR
BEZPIECZNE POSŁUGIWANIE SIĘ CIECZAMI KRIOGENICZNYMI
Strona 2
1. CIECZE KRIOGENICZNE W OGÓLNOŚCI
Ciecz kriogeniczna jest tutaj definiowana jako gaz, który został skroplony poprzez obniżenie
temperatury. Gaz jest technicznie definiowany jako kriogeniczny, kiedy zostanie schłodzony do
temperatury poniżej -160
°
C pod normalnym ciśnieniem atmosferycznym i przejdzie w stan ciekły.
Gazami, o które tutaj chodzi, na ogół są tlen, azot i argon (gazy atmosferyczne) oraz gazy ziemne
(które zawierają głównie metan), dwutlenek węgla (CO
2
) i w pewnym zakresie podtlenek azotu
(N
2
O) są również traktowane w handlu jako gazy kriogeniczne, chociaż nie mają tak niskich tempe-
ratur jak gazy atmosferyczne. Jednakże, te instrukcje bezpieczeństwa odnoszą się również do tych
gazów.
Ciecze kriogeniczne są klasyfikowane jako substancje niebezpieczne i należy postępować z nimi
według ściśle określonych reguł. Wielkie znaczenie ma również to aby każdy pracownik otrzymał
odpowiednie przeszkolenie, mające zagwarantować bezpieczne postępowanie z cieczami krioge-
nicznymi.
Fizyczne właściwości najpopularniejszych cieczy kriogenicznych są zawarte w poniższej tabeli:
Tlen
Azot
Argon
Dwutlenek
węgla
Podtlenek
azotu
Wzór chemiczny
O
2
N
2
Ar
CO
2
N
2
O
Właściwości
Utleniający* Duszący
Duszący
Duszący
Średnio trujący
Utleniający
Masa
cząsteczkowa
32
28
40
44
44
Kolor gazu
Bezbarwny Bezbarwny Bezbarwny Bezbarwny Bezbarwny
Kolor cieczy
Jasno
niebieska
Bezbarwna Bezbarwna Bezbarwna Bezbarwna
Smak gazu
Bez smaku Bez smaku Bez smaku
Lekko kwaśny
Ostry
Lekko słodki
Smak cieczy
Żaden Żaden Żaden
Lekko kwaśny
Ostry
Lekko słodki
Punkt wrzenia [
°
C]
-183
-196
-186
-79
-89
Temperatura krytyczna
[
°
C]
-119
-147
-122
31
37
Punkt zamarzania [
°
C]
-219
-210
-189
-56,6**
-91
Ciśnienie krytyczne [ba-
ry (g)]
50,4
33,8
48,5
74
73
Tam gdzie ma to zastosowanie, wartości są dla ciśnienia 1 atm (a).
*
Wspomaga spalanie
**
Punkt potrójny przy 4,2 bar (g) i -56,6
°
C.
Autor:
Robert Stefaniak
Ostatnio zmieniane:
01-10-11
Wydanie:
3.0
BEZPIECZNE POSŁUGIWANIE SIĘ CIECZAMI KRIOGENICZNY-
MI
INFORMATOR
BEZPIECZNE POSŁUGIWANIE SIĘ CIECZAMI KRIOGENICZNYMI
Strona 3
2. ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA
Brak ostrożności przy postępowaniu z cieczami kriogenicznymi może doprowadzić do zra-
nień. Można temu zapobiec przez ścisłe przestrzeganie naszych instrukcji ! Cieczami kriogenicz-
nymi może zajmować się tylko specjalnie przeszkolony personel, obeznany z właściwościami tych
produktów i zagrożeniami związanymi z nimi.
2.1 ZRANIENIA WYWOŁANE PRZEZ ZIMNO
Unikać bezpośredniego kontaktu z cieczami kriogenicznymi, ponieważ mogą one wywoły-
wać zranienia podobne do oparzeń. Jeżeli wystąpią takie zranienia należy:
Ostrożnie zdjąć ubranie ze zranionej części ciała. Nigdy nie należy rozcierać ani masować oparze-
nia zimnem. Może to tylko pogorszyć stan rany. Jeżeli ciecze kriogeniczne zostaną rozlane na
skórę albo dostaną się do oczu - przepłukiwać dużymi ilościami wody. Ogrzać zranioną część ciała
przez owinięcie jej w temperaturze pokojowej ( nie używać źródeł ciepła takich jak lampy nagrze-
wające ).
Nigdy nie dopuszczać do tego aby nieosłonięta skóra wchodziła w kontakt z zimnymi ele-
mentami takimi jak rury lub obudowy zaworów ! Skóra może przymarznąć do przedmiotu !
Ze względu na niską temperaturę cieczy kriogenicznych, temperatura środowiska otaczającego
instalacje kriogeniczne jest często niska. Ważne jest noszenie ciepłych ubiorów ochronnych, ażeby
zapobiegać utracie ciepłoty ciała.
2.2 DZIAŁANIE DUSZĄCE
Niekontrolowane uwalnianie cieczy kriogenicznych prowadzi, w miarę parowania cieczy, do
powstawania dużych objętości gazu. Taki gaz nie miesza się łatwo z powietrzem ze względu na
niską temperaturę. Zimny gaz obniża temperaturę powietrza, prowadząc do powstawania mgły.
Obszary wolne od mgły powstają w pobliżu miejsca uwalniania się gazu. Występuje to ze względu
na całkowite wyparcie powietrza przez uwalniany gaz.
Jeżeli N
2
, Ar lub CO
2
jest uwalniany w dużych ilościach w zamkniętej przestrzeni, zawartość tlenu w
powietrzu może radykalnie obniżyć się, powodując ostre zagrożenie uduszeniem się. Zwiększona
zawartość CO
2
wpływa na układ oddechowy. Objawami tego jest krótki oddech, uczucie duszności
i ból głowy.
Zwiększona zawartość N
2
lub Ar nie wpływa na układ oddechowy, co oznacza, że utrata przytom-
ności i uduszenie mogą nastąpić bez ostrzeżenia.
Im mniejsza jest zawartość tlenu we wdychanym powietrzu, tym szybciej następuje uduszenie.
Po uwolnieniu gazu do zamkniętej przestrzeni, bardzo ważne jest skuteczne przedmuchanie tego
rejonu powietrzem i zmierzenie zawartości tlenu zanim personel wkroczy do tego miejsca. Ściany
dookoła zbiornika mogą być traktowane jako tworzące obszar zamknięty, jeżeli istnieje tam nie-
wielki naturalny ruch powietrza.
Autor:
Robert Stefaniak
Ostatnio zmieniane:
01-10-11
Wydanie:
3.0
BEZPIECZNE POSŁUGIWANIE SIĘ CIECZAMI KRIOGENICZNY-
MI
INFORMATOR
BEZPIECZNE POSŁUGIWANIE SIĘ CIECZAMI KRIOGENICZNYMI
Strona 4
2.3 ROZERWANIE RUR
Ciecz kriogeniczna zawarta w układzie rurowym pomiędzy dwoma zaworami będzie rozprę-
żać się bardzo gwałtownie, kiedy zostanie ogrzana i przejdzie w postać gazową. Wzrost ciśnienia
jest tak wielki, iż występuje niebezpieczeństwo rozerwania rur, o ile dany odcinek rur nie ma zain-
stalowanego zaworu bezpieczeństwa. Dlatego też jest ważne, ażeby personel projektujący i insta-
lujący układy rurowe był świadomy właściwości fizycznych cieczy kriogenicznych. Rozrywająca się
rura może spowodować poważne zranienia personelu i zniszczenia sprzętu w sąsiedztwie instala-
cji.
Ważne jest również stosowanie w instalacjach kriogenicznych odpowiednich materiałów.
Niektóre materiały, z których mogą być wykonane rury są kruche w temperaturach kriogenicznych i
nie można ich używać w takich instalacjach. Należy zachować ostrożność przy wybieraniu mate-
riałów do wykorzystania w temperaturach bliskich T= -196
°
C
2.4 ZATKANIA PRZEZ KORKI LODOWE
Ciekły CO
2
tworzy suchy lód i gaz, kiedy ciśnienie spadnie poniżej 4,2 bar. Ciśnienie po-
wstałe przy podgrzaniu tego suchego lodu może spowodować powstawanie korków lodowych w
rurach i wężach elastycznych, a to z kolei stwarza groźbę rozerwania rur. Dodatkowe węże mogą
gwałtownie poruszyć się, kiedy taki korek lodowy zostanie nagle zwolniony. Wyrzucone z dużą
prędkością korki lodowe mogą powodować poważne zranienia. Nigdy nie należy uwalniać ciśnie-
nia w wężach z ciekłym CO
2
bez uprzedniego opróżnienia całej cieczy z gazem albo odczekania
aż cała ciecz odparuje z węża.
3. UBIORY OCHRONNE
Personel zajmujący się cieczami kriogenicznymi musi używać ubrania ochronne, które za-
pewniają mu ochronę przed kontaktem z cieczami kriogenicznymi i z zimnymi elementami.
Podczas zajmowania się cieczami kriogenicznymi, zawsze muszą być noszone następujące za-
bezpieczenia:
1. KOMBINEZON
Unikać kombinezonów z otwartymi kieszeniami.
2. BUTY
Najlepiej zrobione ze skóry.
Nogawki spodni winny być wypuszczone na
zewnątrz butów.
Buty nie mogą zawierać metalowych mocowań,
mogących wywołać iskrzenie.
3. HEŁM
Powinien zawierać przezroczystą osłonę
chroniącą twarz i oczy przed rozbryzgami.
4. OCHRONA USZU
podczas przedmuchiwania rur może występować
hałasy o wysokim natężeniu.
5. RĘKAWICE
Rękawy kombinezonu powinny być naciągnięte
na rękawice. Rękawice skórzane nie mogą -
być wilgotne.
Zanim przystąpi się do prac przy cieczach kriogenicznych, sprawdzić czy ubranie jest czyste i wol-
ne od oleju.
Nie nosić w kieszeniach zapałek, zapalniczek lub podobnych przedmiotów.
Autor:
Robert Stefaniak
Ostatnio zmieniane:
01-10-11
Wydanie:
3.0
BEZPIECZNE POSŁUGIWANIE SIĘ CIECZAMI KRIOGENICZNY-
MI
[ Pobierz całość w formacie PDF ]