Berliner M. - Krioterapia. ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
www.pandm.prv.pl
KRIOTERAPIA
Leczenie zimnem polega na miejscowym obni
Ň
eniu temperatury tkanek, co odbywa si
ħ
głównie drog
Ģ
przewodzenia
. Pomimo swego skutecznego działania jest stosowane w
mniejszym zakresie ni
Ň
leczenie ciepłem.
Zimno w celach leczniczych jest stosowane w
postaci:
-zabiegów miejscowych, które maj
Ģ
na celu obni
Ň
enie temperatury skóry, mi
ħĻ
ni i stawów;
-zabiegów całkowitych, których celem jest ogólne ozi
ħ
bienie organizmu;
-zabiegów kriochirurgicznych, w których d
ĢŇ
y si
ħ
do nieodwracalnego uszkodzenia
patologicznie zmienionych tkanek.
Przez dostarczenie zimna, temperatura powierzchni ciała zostaje obni
Ň
ona miejscowo lub
systemowo. Leczenie zimnem obejmuje wiele metod o ró
Ň
nym działaniu. Wymienia si
ħ
:
-zimn
Ģ
hydroterapi
ħ
,
-lód (k
Ģ
piele, okłady, masa
Ň
e, nacierania),
-łatwo paruj
Ģ
ce substancje płynne (blokady zimnem),
-okłady
Ň
elowe, krio
Ň
el,
-zimne opatrunki i peloidy,
-gaz chłodz
Ģ
cy, nadmuch zimnego powietrza (mi
ħ
dzy innymi krioterapia całego ciała w -
komorach chłodz
Ģ
cych),
-chłodzenie termoelektryczne.
Łagodne metody leczenia zimnem wykorzystuj
Ģ
temperatury w zakresie od oboj
ħ
tnej dla ciała
do 15°C, jak w przypadku zimnej hydroterapii. Ale ju
Ň
intensywne leczenie zimnem
(krioterapia) polega na stosowaniu temperatur w przedziale 0°C do minus 130°C. Jest to
temperatura parowania ciekłego azotu.
Zabiegi zimne miejscowe
Działanie tych zabiegów jest uzale
Ň
nione od takich czynników jak:
-zastosowana temperatura;
-wielko
Ļę
powierzchni ciała poddana zabiegowi;
-czas trwania zabiegu;
-metodyka zabiegu.
Obni
Ň
enie temperatury tkanek powoduje:
• zmniejszenie lub u
Ļ
mierzenie bólu,
• zahamowanie stanu zapalnego,
• zwolnienie procesów przemiany materii,
• zmniejszenie lub ust
Ģ
pienie obrz
ħ
ków,
• zwolnienie odruchów i zmniejszenie pobudliwo
Ļ
ci włókien nerwowych,
• zw
ħŇ
enie naczy
ı
oraz ich okresowe rozszerzenie, przekrwienie czynne,
• zwi
ħ
kszenie napi
ħ
cia mi
ħĻ
niowego (przy krótkim czasie działania bod
Ņ
ca zimna) oraz
obni
Ň
enie napi
ħ
cia mi
ħĻ
niowego (przy dłu
Ň
szym działaniu bod
Ņ
ca).
Wskazania do stosowania zimna w zabiegach miejscowych
Bodziec zimna, ze wzgl
ħ
du na swe działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i
przeciwobrz
ħ
kowe, obejmuje szeroki wachlarz wskaza
ı
do stosowania w zabiegach
miejscowych. Wskazaniami s
Ģ
:
-choroby narz
Ģ
du ruchu (stłuczenia, krwiaki i urazy tkanek mi
ħ
kkich bezpo
Ļ
rednio po urazie
do 4-5 dni; obrz
ħ
ki po złamaniach i zwichni
ħ
ciach we wczesnym okresie; ostre zapalenie
Ļ
ci
ħ
gien, torebek stawowych i mi
ħĻ
ni; przykurcze stawowe pourazowe),
-choroby reumatyczne (ostre zapalenia stawów niezale
Ň
nie od przyczyny [ostry okres rzs, -
ostry stan bólowy w chorobie zwyrodnieniowej stawów, ostry zespół zapalenia tkanek
mi
ħ
kkich okołostawowych], napad dny moczanowej, blokady stawów w poł
Ģ
czeniu z
mobilizacj
Ģ
),
1
www.pandm.prv.pl
-choroby układu kr
ĢŇ
enia (cz
ħ
stoskurcz napadowy, pocz
Ģ
tkowy okres zakrzepowego
zapalenia
Ň
ył),
-choroby układu nerwowego (bóle głowy pochodzenia naczyniowego, ostre stany zapalne
splotów i nerwów obwodowych, rwa kulszowa, wzmo
Ň
one napi
ħ
cie mi
ħĻ
niowe powstaj
Ģ
ce
wskutek urazów oraz niedowładów spastycznych),
-choroby przewodu pokarmowego (ostre zapalenie p
ħ
cherzyka
Ň
ółciowego i dróg
Ň
ółciowych,
zapalenie wyrostka robaczkowego, krwawienia),
-inne schorzenia (obrz
ħ
k limfatyczny, krwawienie, hemoroidy, zapobieganie odle
Ň
ynom,
oparzenia, ostry ból z
ħ
bów, zabiegi chirurgiczne w obr
ħ
bie jamy ustnej oraz szcz
ħ
ki górnej i
Ň
uchwy).
Przeciwwskazania do leczenia zimnem
Przed przyst
Ģ
pieniem do wykonywania zabiegu nale
Ň
y na małym obszarze skóry pacjenta,
zbada
ę
reakcj
ħ
miejscow
Ģ
na zimno. Leczenie zimnem jest przeciwwskazane w:
-stanach zapalnych w przewlekłym okresie choroby,
-nadwra
Ň
liwo
Ļ
ci na zimno,
-zespole Raynauda,
-zapaleniu p
ħ
cherza moczowego i miedniczek nerkowych,
-zapaleniu naczy
ı
,
-ci
ħŇ
kich schorzeniach serca i naczy
ı
(silnie zmniejszona reaktywno
Ļę
naczy
ı
),
-stanach wyniszczenia i ogólnego osłabienia,
-odmro
Ň
eniach,
-zespole Sudecka.
Przyjmuje si
ħ
,
Ň
e najlepsze wyniki leczenia osi
Ģ
ga si
ħ
przy krótkim czasie zabiegu (1-2
minuty) z jednoczesnym obni
Ň
eniem temperatury skóry o około 15-16°C. Tak krótki czas
zabiegu powoduje na drodze odruchowej zmniejszenie bólu, natomiast dłu
Ň
szy czas zabiegu
(15-30 minut), wywiera przede wszystkim działanie przeciwzapalne. Poniewa
Ň
obni
Ň
enie
temperatury w tkankach utrzymuje si
ħ
przez około 2-3 godziny po zabiegu, zabiegi te mog
Ģ
by
ę
wykonywane kilka razy dziennie - przeci
ħ
tnie 3 razy dziennie.
Na uwag
ħ
zasługuje równie
Ň
krioterapia całego ciała. Ten krótkotrwały - maksymalnie do
trzech minut
- pobyt w specjalnej komorze chłodz
Ģ
cej, gdzie panuje temperatura około
minus 110°C
, nie stanowi problemu pod wzgl
ħ
dem termoregulacyjnym. Temperatura ciała
spada w niewielkim stopniu (około 0,4°C),
a efekt przeciwbólowy i miorelaksacyjny
jest
naprawd
ħ
imponuj
Ģ
cy. Dodatkowe reakcje endokrynologiczne i immunologiczne sprawiaj
Ģ
,
i
Ň
jest to metoda godna polecenia w przypadku reumatycznych schorze
ı
zapalnych.
Zabiegi kriochirurgiczne
Zabiegi te polegaj
Ģ
na celowym i kontrolowanym niszczeniu tkanek wskutek ich zamra
Ň
ania.
Poniewa
Ň
zamra
Ň
anie tkanek powoduje zablokowanie zako
ı
cze
ı
nerwów czuciowych,
zabiegi te s
Ģ
bezbolesne. Przewa
Ň
nie s
Ģ
one równie
Ň
bezkrwawe, jak równie
Ň
stosunkowo
mało agresywne. Przy stosowaniu zabiegów kriochirurgicznych mo
Ň
na niszczy
ę
tkank
ħ
bardziej powierzchownie, ni
Ň
ma to miejsce w przypadku elektrokoagulacji, co ma du
Ň
e
znaczenie w leczeniu schorze
ı
naskórka i nabłonka. Zalet
Ģ
tej metody jest równie
Ň
mo
Ň
liwo
Ļę
kojarzenia jej z innymi metodami leczenia, np. z radioterapi
Ģ
, chemioterapi
Ģ
.
Wskazania do kriochirurgii
Wskazania do zabiegów kriochirurgicznych s
Ģ
coraz wi
ħ
ksze i obejmuj
Ģ
mi
ħ
dzy innymi:
-choroby nowotworowe (nowotwory łagodne i mało zaawansowane nowotwory zło
Ļ
liwe
skóry, warg i błon
Ļ
luzowych jamy ustnej; nowotwory zło
Ļ
liwe trudno dost
ħ
pne do leczenia
chirurgicznego ze wzgl
ħ
du na sw
Ģ
lokalizacj
ħ
[jama ustna, gardło, nos, zatoki przynosowe];
guzy przysadki i szyszynki),
-choroby oczu (krioekstrakcja soczewki w za
ę
mie, przewlekłe owrzodzenie rogówki o
wirusowej etiologii),
2
 www.pandm.prv.pl
-choroby nosa, gardła i krtani (polipy; naczyniaki nosa jamy ustnej i krtani; brodawczaki;
Ň
ylaki przegrody nosa, gardła i przełyku),
-choroby dróg oddechowych (wczesne okresy nowotworu zło
Ļ
liwego tchawicy i oskrzeli),
-choroby kobiece (nad
Ň
erki szyjki macicy),
-choroby układu moczowego (brodawczaki; nowotwory zło
Ļ
liwe p
ħ
cherza moczowego),
inne schorzenia (guzy krwawnicze)
Zabiegi kriochirurgiczne praktycznie nie obarczaj
Ģ
chorego, tak wi
ħ
c mog
Ģ
by
ę
stosowane w
ka
Ň
dym wieku i ka
Ň
dym stanie chorobowym, zarówno u chorych z niewydolno
Ļ
ci
Ģ
kr
ĢŇ
enia,
jak i z niewydolno
Ļ
ci
Ģ
oddechow
Ģ
, z cukrzyc
Ģ
czy gru
Ņ
lic
Ģ
i innymi chorobami,
stanowi
Ģ
cymi przeciwwskazania do tradycyjnych zabiegów chirurgicznych.
CIEPŁO
ZIMNO
układ naczy
ı
rozkurcz naczy
ı
skurcz naczy
ı
tkanka ł
Ģ
czna
zwi
ħ
kszenie elastyczno
Ļ
ci
zmniejszenie elastyczno
Ļ
ci
mi
ħĻ
nie
odruchowe rozlu
Ņ
nienie
rozlu
Ņ
nienie pod wpływem
zmniejszenia aktywno
Ļ
ci wrzecion
mi
ħĻ
niowych
metabolizm
komórkowy
zwi
ħ
kszenie metabolizmu
zmniejszenie metabolizmu
płyn stawowy
zmniejszenie lepko
Ļ
ci
zwi
ħ
kszenie lepko
Ļ
ci
zapalenie
nasilenie/hamowanie hamowanie
ńrdþo: za M. Berlinerem, Thermotherapie bei rheumatischen Erkrankunge
www.chinmed.com
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]